Zakon o priznavanju inostranih obrazovnih isprava i izjednačavanju kvalifikacija
Zakon je objavljen u "Službenom listu CG", br. 57/2011, 42/2016 i 56/2018 - drugi zakon (danom pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji prestaju da važe odredbe koje se odnose na priznavanje inostranih obrazovnih isprava o stečenom srednjem, odnosno visokom obrazovanju za obavljanje regulisanih profesija) i 60/2025.
I. OSNOVNE ODREDBE
Predmet zakona
Član 1
Priznavanje inostrane obrazovne isprave o stečenom, odnosno započetom obrazovanju ili dijelu obrazovanja i izjednačavanje inostrane kvalifikacije nivoa obrazovanja sa kvalifikacijom nivoa obrazovanja u Crnoj Gori vrši se u skladu sa ovim zakonom, ako međunarodnim ugovorom nije drukčije uređeno.
Priznavanje inostrane obrazovne isprave
Član 2
Priznavanje inostrane obrazovne isprave je potvrđivanje inostrane obrazovne isprave o stečenom, odnosno započetom obrazovanju ili dijelu obrazovanja (u daljem tekstu: priznavanje isprave).
Izuzetno od stava 1 ovog člana, priznavanje isprave o stečenom, odnosno započetom osnovnom obrazovanju ili dijelu osnovnog obrazovanja vrši se izjednačavanjem sa obrazovnim programom za osnovno obrazovanje i vaspitanje u Crnoj Gori.
Izjednačavanje inostrane kvalifikacije nivoa obrazovanja
Član 3
Izjednačavanje inostrane kvalifikacije nivoa obrazovanja sa kvalifikacijom nivoa obrazovanja u Crnoj Gori (u daljem tekstu: izjednačavanje kvalifikacije) je detaljno upoređivanje inostrane kvalifikacije sa odgovarajućom kvalifikacijom u Crnoj Gori, na osnovu standarda kvalifikacije.
Djelimično priznavanje isprave
Član 4
Ako se u postupku priznavanja isprave, odnosno izjednačavanja kvalifikacije utvrdi suštinska razlika u obrazovnom, odnosno studijskom programu, vrši se djelimično priznavanje isprave, odnosno djelimično izjednačavanje kvalifikacije.
Pravo na priznavanje isprave, odnosno izjednačavanje kvalifikacije
Član 5
Pravo na priznavanje isprave, odnosno izjednačavanje kvalifikacije ima crnogorski državljanin, kao i državljanin druge države, lice bez državljanstva, azilant, stranac pod supsidijarnom zaštitom i stranac koji traži međunarodnu zaštitu.
Svrha priznavanja isprave, odnosno izjednačavanja kvalifikacije
Član 6
Priznavanje isprave, odnosno izjednačavanje kvalifikacije vrši se radi nastavka obrazovanja ili zapošljavanja u Crnoj Gori.
Izvršeno priznavanje isprave, odnosno izjednačavanja kvalifikacije
Član 7
Jednom izvršeno priznavanje isprave, odnosno izjednačavanje kvalifikacije ne podliježe ponovnom priznavanju isprave, odnosno izjednačavanju kvalifikacije.
Zakonitost rješenja o priznavanju isprave, odnosno izjednačavanju kvalifikacije može se ispitivati u skladu sa zakonom kojim se uređuje upravni postupak.
Radno tijelo
Član 7a
Radi zaštite javnog interesa u oblasti priznavanja i izjednačavanja inostranih obrazovnih isprava, Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada) može obrazovati posebno radno tijelo koje sačinjava analizu stanja u ovoj oblasti i daje preporuke nadležnim organima.
Za potrebe izrade analize iz stava 1 ovog člana, radno tijelo prikuplja podatke i dokumentaciju o zaposlenima u organima državne uprave, organima uprave, javnim ustanovama i drugim subjektima koji vrše javna ovlašćenja, koji se odnose na njihovo obrazovanje.
Organi, ustanove i drugi subjekti iz stava 2 ovog člana, dužni su da na zahtjev radnog tijela iz stava 1 ovog člana dostave tražene podatke i dokumentaciju, koja uključuje i podatke o ličnosti.
Radno tijelo iz stava 1 ovog člana obrađuje i čuva podatke o ličnosti u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
Sastav i visina naknade za rad radnog tijela iz stava 1 ovog člana uređuju se aktom Vlade na predlog Ministarstva.
Definicija
Član 8
Inostrana obrazovna isprava je diploma, zajednička diploma, dvojna diploma, uvjerenje, svjedočanstvo, đačka knjižica ili druga isprava izdata od strane nadležnog organa druge države, kojom se potvrđuje uspješno završen obrazovni, odnosno studijski program ili dio obrazovnog, odnosno studijskog programa.
Inostranom obrazovnom ispravom smatra se i isprava koju je izdala strana osnovna ili srednja škola koja izvodi obrazovni program u Crnoj Gori, a kojom se potvrđuje uspješno završen obrazovni program ili dio obrazovnog programa.
Zajednička i dvojna diploma su diplome koje se stiču u skladu sa posebnim zakonom.
Primjena zakona
Član 9
U postupku priznavanja isprave, odnosno izjednačavanja kvalifikacije primjenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje upravni postupak koje se odnose na skraćeni postupak, osim u slučaju donošenja rješenja koje nije doneseno u korist stranke.
Troškovi
Član 9a
Naknada za troškove nastale u postupku priznavanja isprave, odnosno izjednačavanja kvalifikacije utvrđuje se u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuju administrativne takse.
U postupku izjednačavanja kvalifikacije škola, ustanova, odnosno nadležno stručno tijelo može da obrazuje komisiju.
Troškove rada komisije iz stava 2 ovog člana snosi škola, ustanova, odnosno nadležno stručno tijelo, u skladu sa aktom o obrazovanju komisije.
Upotreba rodno osjetljivog jezika
Član 10
Svi izrazi koji se u ovom zakonu koriste za fizička lica u muškom rodu obuhvataju iste izraze u ženskom rodu.
II. PRIZNAVANjE ISPRAVE
Nadležnost
Član 11
Priznavanje isprave o stečenom osnovnom, srednjem (opštem ili stručnom), višem stručnom i visokom obrazovanju radi zapošljavanja vrši organ državne uprave nadležan za poslove prosvjete (u daljem tekstu: Ministarstvo) preko Nacionalnog informacionog centra (u daljem tekstu: ENIC centar), kao posebne organizacione jedinice Ministarstva.
Priznavanje isprave o stečenom, odnosno započetom ili dijelu osnovnog, srednjeg (opšteg ili stručnog) i višeg stručnog obrazovanja radi nastavka obrazovanja vrši odgovarajuća ustanova obrazovanja u kojoj se želi nastaviti obrazovanje (u daljem tekstu: škola).
Priznavanje isprave o stečenom, odnosno započetom ili dijelu visokog obrazovanja radi nastavka obrazovanja vrši odgovarajuća ustanova visokog obrazovanja u kojoj se želi nastaviti obrazovanje (u daljem tekstu: ustanova).
ENIC centar
Član 12
ENIC centar je informacioni centar i član je Evropske mreže informacionih centara o priznavanju i mobilnosti (ENIC - European Network of Information Centres).
Nadležnost ENIC centra
Član 13
ENIC centar obavlja poslove koji se odnose na priznavanje stečenog osnovnog, srednjeg (opšteg ili stručnog), višeg stručnog i visokog obrazovanja, u skladu sa ovim zakonom.
U vršenju poslova iz stava 1 ovog člana, ENIC centar:
1) sprovodi postupak priznavanja isprave;
2) - brisana -
3) daje informacije o postupku priznavanja isprave ustanovama, poslodavcima, ENIC partnerima i drugim organizacijama;
4) sarađuje sa ENIC mrežom na izradi nacionalnih okvira kvalifikacija u evropskom prostoru visokog obrazovanja;
5) doprinosi daljem unaprjeđivanju obrazovnog sistema u Crnoj Gori;
6) ažurira i daje informacije o obrazovnim sistemima, inostranim obrazovnim ispravama i njihovom odnosu sa obrazovnim ispravama u Crnoj Gori, propisima o priznavanju isprava, informacije o priznatim, odnosno akreditovanim ustanovama, uslovima za upis i dr.;
7) ažurira informacije o obrazovnom sistemu Crne Gore, u formi datoj u aneksu Zajedničke ENIC/NARIC povelje o zadacima i nadležnostima ENIC/NARIC centara;
8) obavlja poslove od nacionalnog i međunarodnog značaja propisane Lisabonskom Konvencijom za priznavanje visokog obrazovanja na području Evrope;
9) vrši druge poslove, u skladu sa propisima i Zajedničkom ENIC/NARIC Poveljom o nadležnostima i zadacima ENIC/NARIC centara.
Kriterijumi za priznavanje isprave radi nastavka obrazovanja
Član 14
U postupku priznavanja isprave radi nastavka obrazovanja, zavisno od prethodno stečenog obrazovanja ili dijela obrazovanja, utvrđuju se, odnosno cijene:
1) da li je ustanova koja je izdala diplomu priznata, odnosno akreditovana od strane nadležnog organa u zemlji u kojoj je izdata obrazovna isprava;
2) sistem obrazovanja u zemlji u kojoj je stečena inostrana obrazovna isprava;
3) trajanje i nivo, odnosno stepen obrazovanja;
4) vjerodostojnost obrazovne isprave;
5) druge okolnosti od značaja za priznavanje isprave radi nastavka obrazovanja.
Pored kriterijuma iz stava 1 ovog člana, u postupku priznavanja isprave radi nastavka obrazovanja mogu se utvrđivati, odnosno cijeniti i uslovi upisa i obrazovni, odnosno studijski program.
Osim kriterijuma iz st. 1 i 2 ovog člana, u postupku priznavanja isprave o stečenom transnacionalnom obrazovanju koje studenti stiču u drugoj zemlji u odnosu na zemlju u kojoj je obrazovna isprava izdata , utvrđuje se i da li je ustanova u kojoj se realizuje studijski program priznata, odnosno akreditovana od strane nadležnog organa u zemlji u kojoj je realizovan studijski program.
Obrazovna isprava stečena bez pohađanja nastave i postupka provjere znanja (Diplome mill) ne priznaje se.
Kriterijumi za priznavanje isprave radi zapošljavanja
Član 15
U postupku priznavanja isprave radi zapošljavanja utvrđuju se, odnosno cijene:
1) da li je ustanova koja je izdala diplomu priznata, odnosno akreditovana od strane nadležnog organa u zemlji u kojoj je stečena obrazovna isprava;
2) sistem obrazovanja u zemlji u kojoj je stečena inostrana obrazovna isprava;
3) trajanje i nivo, odnosno stepen obrazovanja bez upoređivanja obrazovnog, odnosno studijskog programa;
4) vjerodostojnost obrazovne isprave;
5) druge okolnosti od značaja za priznavanje isprave radi zapošljavanja.
Mišljenje
Član 15a
U postupku priznavanja isprave o stečenom osnovnom, srednjem (opštem ili stručnom), višem stručnom i visokom obrazovanju radi zapošljavanja Ministarstvo može zatražiti mišljenje od Nacionalnog savjeta za obrazovanje (u daljem tekstu: Nacionalni savjet), odnosno Agencije za kontrolu i obezbjeđenje kvaliteta visokog obrazovanja (u daljem tekstu: Agencija), o:
1) strukturi obrazovnog, odnosno studijskog programa i kreditnom vrednovanju, odnosno ishodima učenja (nivo znanja, vještina i kompetencija);
2) uslovima upisa; i
3) obimu praktične nastave u obrazovnom, odnosno studijskom programu i periodu realizovanja u ustanovi, odnosno kod poslodavca u skladu sa obrazovnim, odnosno studijskim programom.
Jednom dato mišljenje Nacionalnog savjeta i Agencije za određeni inostrani obrazovni, odnosno studijski program uzima se u obzir za sve naredne slučajeve priznavanja inostrane isprave kad je inostrana isprava stečena završetkom istog obrazovnog, odnosno studijskog programa na istoj ustanovi.
Pokretanje postupka priznavanja isprave
Član 16
Postupak priznavanja isprave pokreće se na zahtjev imaoca isprave, odnosno roditelja, staratelja, usvojioca ili hranitelja ili lica koje on ovlasti.
Zahtjev iz stava 1 ovog člana podnosi se u pisanom ili elektronskom obliku, sa potrebnom dokumentacijom.
Bliži način podnošenja zahtjeva, potrebnu dokumentaciju, kao i način preuzimanja rješenja propisuje Ministarstvo.
Podnošenje zahtjeva
Član 17
- brisan -
Provjera vjerodostojnosti
Član 18
- brisan -
Rok za rješavanje
Član 19
- brisan -
Rješenje
Član 20
U postupku priznavanja isprave donosi se rješenje.
Protiv rješenja iz stava 1 ovog člana može se pokrenuti upravni spor.
U rješenju iz stava 1 ovog člana naziv inostrane obrazovne isprave, stečeni nivo obrazovanja, naziv kvalifikacije i stručni naziv i sl. pišu se, po pravilu, na jeziku originalne obrazovne isprave i na crnogorskom jeziku, navodeći zemlju izdavanja.
Izuzetno od stava 3 ovog člana, u rješenju o priznavanju isprave o stečenom, započetom, odnosno dijelu osnovnog obrazovanja priznaje se i izjednačava inostrana obrazovna isprava sa obrazovnom ispravom za osnovno obrazovanje i vaspitanje u Crnoj Gori.
Obrazloženje rješenja iz stava 1 ovog člana sadrži, naročito: ime i prezime nosioca inostrane obrazovne isprave, podatke o obrazovnoj ispravi, status škole odnosno ustanove, informaciju o studijskom programu, oblast i nivo obrazovanja u državi gdje je stečena diploma i druge okolnosti koje su od značaja za priznavanje isprave iz člana 14 odnosno člana 15 ovog zakona.
Klauzula
Član 21
Sadržaj dispozitiva rješenja iz člana 20 ovog zakona ispisuje se na ovjerenom primjerku prevoda inostrane obrazovne isprave, odnosno ovjerene fotokopije (klauzula o priznavanju).
Procjena ranije stečenih kompetencija azilanta i stranca pod supsidijarnom zaštitom
Član 21a
Azilantu i strancu pod supsidijarnom zaštitom koji iz opravdanih razloga nije u mogućnosti da dostavi potrebnu dokumentaciju kojom dokazuje inostranu kvalifikaciju, sprovešće se procjena ranije stečenih kompetencija.
Procjena iz stava 1 ovog člana sprovodi se na osnovu informativnog dokumenta o inostranoj ispravi, nakon čega Ministarstvo donosi mišljenje o procjeni stečenih kompetencija azilanta i stranca pod supsidijarnom zaštitom.
Bliži način procjene ranije stečenih kompetencija, sadržaj i način podnošenja dokumenta iz stava 2 ovog člana, propisuje Ministarstvo.
Privremena obustava priznavanja
Član 21b
Radi zaštite javnog interesa, za oblasti od javnog interesa (obrazovanje, zdravstvo, bezbjednost i sl.), Vlada, odnosno ustanova koja nudi uporediv obrazovni odnosno studijski program, može privremeno obustaviti priznavanje inostranih obrazovnih isprava ako je:
- ustanova na kojoj je stečena obrazovna isprava predmet predkrivičnog, odnosno krivičnog postupka;
- ustanovi na kojoj je stečena obrazovna isprava zabranjen rad zbog nezakonitosti u radu;
- broj zahtjeva za priznavanje isprava podnijetih ENIC centru nesrazmjerno veći od broja obrazovnih isprava izdatih na ustanovama visokog obrazovanja u Crnoj Gori za istu ili sličnu kvalifikaciju.
III. IZJEDNAČAVANjE KVALIFIKACIJA
Izjednačavanje
Član 22
Izjednačavanje kvalifikacije vrši škola, odnosno ustanova koja realizuje uporediv obrazovni, odnosno studijski program u skladu sa aktom škole, odnosno ustanove.
Ukoliko u Crnoj Gori ne postoji škola, odnosno ustanova, koja realizuje uporediv obrazovni, odnosno studijski program izjednačavanje kvalifikacija vrši nadležno stručno tijelo.
Stručno tijelo iz stava 2 ovog člana je profesionalno udruženje sastavljeno od stručnjaka iz određene oblasti za koju se traži izjednačavanje kvalifikacije.
Ako ne postoji profesionalno udruženje iz stava 3 ovog člana, postupak izjednačavanja kvalifikacije vrši komisija koju obrazuje Ministarstvo od eksperata za određenu oblast.
Na osnovu izvještaja komisije iz stava 4 ovog člana, Ministarstvo donosi rješenje o izjednačavanju kvalifikacije.
Zahtjev za izjednačavanje kvalifikacije
Član 23
Postupak izjednačavanja kvalifikacije pokreće se na zahtjev imaoca kvalifikacije, odnosno roditelja, staratelja, usvojioca ili hranitelja ili lica koje on ovlasti.
Dopunski ili diferencijalni ispiti
Član 23a
Ako se u postupku izjednačavanja kvalifikacije utvrdi suštinska razlika između inostranog obrazovnog, odnosno studijskog programa u odnosu na javno važeći obrazovni, odnosno akreditovani studijski program u Crnoj Gori, rješenjem se utvrđuje obaveza polaganja dopunskih ili diferencijalnih ispita.
Rješenjem iz stava 1 ovog člana određuju se rokovi i način polaganja dopunskih ili diferencijalnih ispita.
Rješenje
Član 24
U postupku izjednačavanja kvalifikacije donosi se rješenje protiv kojeg se može pokrenuti upravni spor.
Rješenjem iz stava 1 ovog člana inostrana kvalifikacija se izjednačava sa odgovarajućom kvalifikacijom u Crnoj Gori.
Rok za rješavanje
Član 25
Ministarstvo, škola, ustanova, odnosno nadležno stručno tijelo su dužni da riješe po zahtjevu za izjednačavanje kvalifikacije u roku od 30 dana od dana podnošenja zahtjeva za izjednačavanje kvalifikacije.
IV. REGISTAR I EVIDENCIJE
Registar
Član 26
Ministarstvo, u pisanom i elektronskom obliku, vodi registar o priznatim ispravama, koji naročito sadrži sljedeće podatke:
1) ime, prezime i jedinstveni matični broj ili drugi lični identifikacioni podatak imaoca inostrane obrazovne isprave;
2) podatke o inostranoj obrazovnoj ispravi o stečenom osnovnom, srednjem (opštem ili stručnom), višem stručnom i visokom obrazovanju;
3) podatke o obrazovnom, odnosno studijskom programu;
4) broj i datum izdavanja rješenja o priznavanju isprave.
Bliži sadržaj i način vođenja registra iz stava 1 ovog člana propisuje Ministarstvo.
Evidencije
Član 27
Škola, odnosno ustanova, dužna je da čuva dokumentaciju i vodi evidenciju o izdatim rješenjima o priznavanju isprava, odnosno izjednačavanju kvalifikacija u skladu sa propisima kojima se uređuje odgovarajuća oblast obrazovanja.
IVa. NADZOR
Sprovođenje nadzora
Član 27a
Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i drugih propisa donesenih na osnovu ovog zakona vrši Ministarstvo.
V. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Priznavanje stečenog obrazovanja
Član 28
Obrazovne isprave izdate u republikama bivše SFRJ ne podliježu postupku priznavanja isprava u skladu sa odredbama ovog zakona, ako su stečene do dana međunarodnog priznanja tih republika.
Obrazovne isprave stečene u Republici Srbiji do 25. januara 2008. godine ne podliježu postupku priznavanja isprava u skladu sa odredbama ovog zakona.
Započeti postupak priznavanja isprava
Član 29
Postupak priznavanja isprava započet do stupanja na snagu ovog zakona završiće se po propisima po kojima je započet.
Podzakonski propisi
Član 30
Propisi za sprovođenje ovog zakona donijeće se u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Do donošenja propisa iz stava 1 ovog člana primjenjivaće se propisi koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, ako nijesu u suprotnosti sa ovim zakonom.
Započeti postupak
Član 30a
Postupak priznavanja isprave, odnosno izjednačavanja kvalifikacije započet prije stupanja na snagu ovog zakona, završiće se po propisima po kojima je započet.
Podzakonski propis
Član 30b
Propis iz člana 26 stav 3 ovog zakona donijeće se u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Započeti postupci
Član 30c
Postupak priznavanja isprave, odnosno izjednačavanja kvalifikacije započet prije stupanja na snagu ovog zakona, završiće se po propisima po kojima je započet.
Usklađivanje propisa
Član 30č
Propisi za sprovođenje ovog zakona donijeće se u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Do donošenja propisa iz stava 1 ovog člana primjenjivaće se propisi koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, ako nijesu u suprotnosti sa ovim zakonom.
Prestanak važnosti
Član 31
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o priznavanju i vrednovanju obrazovnih isprava ("Službeni list CG", br. 4/08).
Stupanje na snagu
Član 32
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".