Zakon o zanatstvu
Zakon je objavljen u "Službenom listu CG", br. 54/2009, 64/2009, 40/2011 - drugi zakon, 84/2024 - drugi zakon i 89/2025.
I. OPŠTE ODREDBE
Predmet zakona
Član 1
Ovim zakonom uređuju se uslovi za obavljanje zanatske djelatnosti i druga pitanja od značaja za zanatsku djelatnost.
Zanatska djelatnost
Član 2
(1) Zanatska djelatnost (u daljem tekstu: zanat) je djelatnost koju fizičko lice ili privredno društvo obavlja proizvodnjom, prometom i pružanjem usluga na tržištu i na osnovu individualnih narudžbi, radi sticanja dobiti.
(2) Proizvodima i uslugama iz stava 1 ovog člana smatraju se proizvodi koji se proizvode, odnosno usluge koje se pružaju, upotrebom odgovarajućih mašina, alatki i tehničkih uređaja, a koji nijesu rezultat serijske proizvodnje, odnosno procesa rada podijeljenog na pojedine radne operacije, karakterističnog za industrijsku proizvodnju.
Shodna primjena zakona
Član 3
Ovaj zakon shodno se primjenjuju i na djelatnosti slične zanatu koje su tradicionalno povezane sa zanatom.
Obavljanje zanata
Član 4
Zanat se može obavljati kao osnovna i kao dopunska djelatnost.
Upotreba radno osjetljivog jezika
Član 5
Svi izrazi koji se, u ovom zakonu, koriste za fizička lica u muškom rodu obuhvataju iste izraze u ženskom rodu.
II. VRSTE ZANATA
Jednostavni i složeni zanati
Član 6
Zanati mogu biti:
1) jednostavni zanati, za čije obavljanje nije potrebna kvalifikacija nivoa obrazovanja odnosno nacionalna stručna kvalifikacija, odnosno mikrokvalifikacija;
2) složeni zanati, za čije je obavljanje potrebna odgovarajuća kvalifikacija nivoa obrazovanja odnosno nacionalna stručna kvalifikacija, odnosno mikrokvalifikacija.
Propis Vlade
Član 7
Zanate, djelatnosti slične zanatu i liste jednostavnih i složenih zanata utvrđuje Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada).
III. USLOVI ZA OBAVLjANjE ZANATA
Obavljanje zanata
Član 8
(1) Zanatom se, u skladu sa ovim zakonom, može baviti fizičko lice (u daljem tekstu: zanatlija) u svoje ime i za svoj račun koje ispunjava uslove za obavljanje zanata propisane ovim zakonom.
(2) Zanatlija kao osnovnu djelatnost može obavljati jedan ili više zanata.
(3) Izuzetno od stava 1 ovog člana, zanatom se može baviti i privredno društvo, ako to ne čini na industrijski način.
(4) Zanatlija koji obavlja zanat na teritoriji države članice Evropske unije ili države ugovornice Ugovora o evropskom ekonomskom prostoru i koje je upisano u odgovarajući registar može u Crnoj Gori da obavlja složeni zanat u skladu sa ovim zakonom.
(5) Zanatlija može da pruža usluge i na prekograničnoj osnovi, bez obaveze poslovnog nastanjivanja u Crnoj Gori, uz obavezu podnošenja izjave i dokaza o registraciji u drugoj državi članici Evropske unije ili državi ugovornici Ugovora o evropskom ekonomskom prostoru.
(6) Zanatlija koji obavlja zanat na teritoriji države članice Evropske unije, Evropskog ekonomskog prostora ili Švajcarske konfederacije, može da obavlja uslužnu djelatnost, kao povremeno ili privremeno pružanje usluga, u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuju usluge.
Minimalno-tehnički uslovi
Član 9
(1) Za obavljanje zanata moraju biti ispunjeni:
1) minimalno-tehnički uslovi koje moraju da ispunjavaju poslovne prostorije, oprema i sredstva za obavljanje zanata, odnosno drugi uslovi zavisno od vrste i posebnih oblika zanata, u skladu sa posebnim propisima;
2) ako se zanat obavlja u pokretnim objektima, zanatlija je dužan da pribavi dozvolu nadležnog organa lokalne uprave na čijoj teritoriji obavlja djelatnost.
(2) Izuzetno od stava 1 ovog člana, u stambenim prostorijama se mogu obavljati zanati određeni propisom ministarstva nadležnog za preduzetništvo.
(3) Minimalno-tehnički uslovi za poslovne prostorije, opremu i sredstva za obavljanje zanata iz stava 1 ovog člana utvrđuju se propisom ministarstva nadležnog za poslove zanatstva (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Stručno obrazovanje
Član 10
Složeni zanat može obavljati zanatlija koji pored uslova iz člana 9 ovog zakona ima stečenu nacionalnu stručnu kvalifikaciju, kvalifikaciju nivoa obrazovanja ili položen majstorski ispit iz područja rada za zanimanje na koje se odnosi taj složeni zanat.
Postupak priznavanja profesionalnih kvalifikacija za obavljanje složenih zanata
Član 10a
(1) Postupak priznavanja profesionalnih kvalifikacija za obavljanje složenih zanata vrši Ministarstvo, po prethodnom mišljenju Centra za stručno obrazovanje.
(2) U postupku priznavanja profesionalnih kvalifikacija za obavljanje složenih zanata, primjenjuju se odredbe zakona kojima se uređuje postupak priznavanja profesionalnih kvalifikacija za obavljanje regulisanih profesija.
Uslov za bavljenje zanatom lica koja ne posjeduju potrebno stručno obrazovanje
Član 11
Složenim zanatom može se baviti i lice koje ispunjava uslove iz člana 9 ovog zakona, ako ima zaposleno najmanje jedno lice koje ispunjava uslov iz člana 10 ovog zakona.
Prijava
Član 12
(1) Zanatlija je dužan da o početku obavljanja zanata podnese prijavu organu lokalne uprave nadležnom za poslove privrede najmanje osam dana prije početka rada.
(2) Prijava iz stava 1 ovog člana sadrži:
1) ime i prezime, jedinstveni matični broj i adresu, odnosno naziv i sjedište podnosioca prijave;
2) zanimanje, odnosno djelatnost;
3) vrste zanata;
4) mjesto i adresu gdje se zanat obavlja.
(3) Prijava iz st. 1 i 2 ovog člana podnosi se nadležnom organu lokalne uprave radi upisa u evidenciju.
(4) Način vođenja i sadržina evidencije iz stava 3 ovog člana utvrđuju se propisom lokalne samouprave.
(5) Nakon upisa u evidenciju, nadležni organ lokalne uprave za poslove privrede dostavlja, u roku od osam dana, podatke iz prijave Zanatskoj komori, radi upisa u Registar zanatlija.
Utvrđivanje ispunjenosti uslova
Član 13
Ispunjenost propisanih uslova za obavljanje zanata provjeravaju nadležni inspekcijski organi.
IV. ZANATSKA KOMORA
Osnivanje
Član 14
(1) Radi zaštite i unaprjeđenja zanata i zastupanja zajedničkih interesa zanatlije mogu da se udružuju u Zanatsku komoru Crne Gore (u daljem tekstu: Komora).
(2) Komora ima svojstvo pravnog lica sa pravima i obavezama utvrđenim zakonom i statutom Komore.
(3) Statutom Komore se uređuje organizacija Komore, rad i funkcionisanje organa Komore, način izbora i ovlašćenja organa, način odlučivanja i sprovođenja odluka i druga pitanja od značaja za rad Komore.
(4) Na statut Komore saglasnost daje Ministarstvo.
Poslovi Komore
Član 15
(1) Komora obavlja sljedeće poslove:
1) vodi Registar zanatlija po vrstama i mjestu obavljanja zanata i izdaje potvrde o upisu u registar;
2) stara se o unaprjeđenju stručnosti članova Komore;
3) donosi etički kodeks i stara se o njegovom sprovođenju;
4) određuje visinu članarine zanatlija;
5) štiti i zastupa interese zanatlija;
6) vodi disciplinske postupke i izriče mjere;
7) obavlja i druge poslove na osnovu zakona i statuta Komore.
(2) Poslove iz stava 1 tačka 1 ovog člana Komora vrši kao javno ovlašćenje.
Članstvo u Komori
Član 15a
(1) Članstvo u Komori je obavezno.
(2) Članovi Komore su lica koja su upisana u Registar zanatlija.
(3) Članovi Komore dužni su da plaćaju članski doprinos (članarinu) .
(4) Visinu članskog doprinosa (članarine) utvrđuje Komora, uz prethodno pribavljenu saglasnost Ministarstva.
Način finansiranja
Član 16
Sredstva za rad Komore obezbjeđuju se od:
1) članskog doprinosa (članarina);
2) pojedinih namjenskih sredstava koja zanatlije obezbjeđuju na interesnoj osnovi;
3) donacija;
4) drugih izvora u skladu sa zakonom.
IVa. REGISTAR ZANATLIJA
Sadržaj Registra zanatlija
Član 16a
(1) Registar zanatlija je javna elektronski vođena baza podataka o zanatlijama koji obavljaju zanat na teritoriji Crne Gore.
(2) Registar zanatlija čine evidencije o:
1) upisu podataka;
2) promjeni podataka;
3) brisanju podataka.
(3) Evidencija iz stava 2 tačka 1 ovog člana sadrži: ime i prezime, odnosno naziv zanatlije, adresu, odnosno sjedište zanatlije, vrijeme početka obavljanja zanata, broj i datum rješenja o upisu podataka u Registru zanatlija, jedinstveni matični broj zanatlije (JMB), poreski identifikacioni broj zanatlije (PIB), zanimanje, odnosno djelatnost, šifru djelatnosti i oblik organizovanja, registrovan u Centralnom registru privrednih subjekata, vrstu zanata, adresu na kojoj se zanat obavlja, broj telefona, adresu za prijem elektronske pošte i adresu internet stranice (ako postoji) , površinu poslovnog prostora, žiro- račun zanatlije, broj i datum rješenja o registraciji zanatlije u Centralnom registru privrednih subjekata i napomenu.
(4) Evidencija iz stava 2 tačka 2 ovog člana sadrži: ime i prezime, odnosno naziv zanatlije, adresu, odnosno sjedište zanatlije, datum nastanka promjene podataka, broj i datum rješenja o upisu promjene podataka u Registru zanatlija, jedinstveni matični broj zanatlije (JMB), poreski identifikacioni broj zanatlije (PIB), zanimanje, odnosno djelatnost, šifru djelatnosti i oblik organizovanja, registrovan u Centralnom registru privrednih subjekata, vrstu zanata, adresu na kojoj se zanat obavlja, broj telefona, adresu za prijem elektronske pošte i adresu internet stranice (ako postoji) , površinu poslovnog prostora, žiro- račun zanatlije, broj i datum Rješenja o registraciji promjene podataka zanatlije u Centralnom registru privrednih subjekata, ako je takva promjena registrovana u Centralnom registru privrednih subjekata i napomenu.
(5) Evidencija iz stava 2 tačka 3 ovog člana sadrži: ime i prezime, odnosno naziv zanatlije, adresu, odnosno sjedište zanatlije, datum prestanka obavljanja zanata, broj i datum rješenja o brisanju podataka iz Registra zanatlija, jedinstveni matični broj zanatlije (JMB), poreski identifikacioni broj zanatlije (PIB), zanimanje, odnosno djelatnost, šifru djelatnosti i oblik organizovanja, registrovan u Centralnom registru privrednih subjekata, vrstu zanata, adresu na kojoj se zanat obavlja, broj telefona, adresu za prijem elektronske pošte i adresu internet stranice (ako postoji) , površinu poslovnog prostora, žiro- račun zanatlije, broj i datum rješenja o brisanju podataka zanatlije u Centralnom registru privrednih subjekata, ako je takva promjena registrovana u Centralnom registru privrednih subjekata i napomenu.
(6) Registar zanatlija vodi Komora.
(7) Bliži način vođenja i sadržaj Registra zanatlija i obrazac prijave propisuje Ministarstvo.
Korišćenje podataka iz Registra zanatlija
Član 16b
(1) Podatke iz Registra zanatlija može da koristi Ministarstvo za izvršavanje poslova iz svoje nadležnosti u izvršavanju zakonom utvrđenih poslova.
(2) Državni organi, organi državne uprave, organi lokalne samouprave, odnosno lokalne uprave i drugi organi i organizacije mogu da koriste podatke iz Registra zanatlija za obavljanje poslova iz svoje nadležnosti, ako su za korišćenje tih podataka ovlašćeni zakonom.
(3) Organi i organizacije iz st. 1 i 2 ovog člana, dužni su da obezbijede zaštitu podataka koje koriste od slučajnog ili neovlašćenog pristupa, korišćenja, obrade i prosljeđivanja, u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
(4) Podaci iz Registra zanatlija mogu da se koriste za statističke, naučne, istraživačke i druge namjene, bez oznake identiteta zanatlije na koga se podaci odnose, u skladu sa zakonom.
Zaštita podataka u Registru zanatlija
Član 16c
Podaci u Registru zanatlija se upisuju, mijenjaju, brišu, čuvaju i koriste za namjene, utvrđene ovim zakonom, a za druge namjene, na osnovu pisane saglasnosti lica čiji se podaci obrađuju u skladu sa propisom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
V. NADZOR
Vršenje nadzora
Član 17
(1) Nadzor nad sprovođenjem ovog zakona vrši Ministarstvo.
(2) Inspekcijski nadzor nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donijetih na osnovu ovog zakona vrše tržišni inspektor i drugi nadležni inspektori u zavisnosti od vrste zanatske djelatnosti u skladu sa zakonom.
VI. KAZNENE ODREDBE
Član 18
(1) Novčanom kaznom od 500 eura do 20.000 eura kazniće se za prekršaj pravno lice, ako:
1) ne ispunjava uslove za bavljenje zanatom (čl. 8 i 9);
2) ne ispunjava uslove za bavljenje složenim zanatom (član 9);
3) o početku obavljanja zanata ne podnese prijavu nadležnom organu lokalne uprave (član 12).
(2) Za prekršaj iz stava1 ovog člana kazniće se i odgovorno lice u pravnom licu i fizičko lice novčanom kaznom od 30 eura do 2.000 eura.
(3) Za prekršaj iz stava 1 ovog člana kazniće se preduzetnik novčanom kaznom od 150 eura do 6.000 eura.
VII. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Rok za usklađivanje poslovanja
Član 19
Zanatlija koji je obavljao složeni zanat do stupanja na snagu ovog zakona dužan je da svoje poslovanje usaglasi sa ovim zakonom u roku od 18 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Stečena prava
Član 20
(1) Lice koje je obavljalo zanat po propisima koji su bili na snazi do stupanja na snagu ovog zakona nastavlja sa obavljanjem zanata.
(2) Zanatlije iz stava 1 ovog člana podnose prijavu organu lokalne uprave nadležnom za poslove privrede u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Rok za uspostavljanje Registra zanatlija
Član 20a
Registar zanatlija uspostaviće se u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Rok za podnošenje prijave za upis u Registar zanatlija
Član 20b
Zanatlija je dužan da u roku od tri mjeseca od dana uspostavljanja Registra zanatlija podnese prijavu za upis Komori.
Rok za donošenje propisa
Član 21
(1) Propisi na osnovu ovlašćenja iz ovog zakona donijeće se u roku od 12 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
(2) Propisi doneseni do stupanja na snagu ovog zakona primjenjivaće se do donošenja propisa iz stava 1 ovog člana, ukoliko nijesu u suprotnosti sa ovim zakonom.
Rok za donošenje podzakonskih akata
Član 21a
Podzakonski akti iz člana 16a ovog zakona donijeće se u roku od tri mjeseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Osnivanje Komore
Član 22
(1) Pripremne poslove za osnivanje i sredstva za početak rada Komore obezbijediće Ministarstvo.
(2) Komora će se osnovati u roku od 12 mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
(3) Do osnivanja Komore registar zanatlija vodiće Ministarstvo.
Odložena primjena
Član 22a
Odredba člana 8 st. 4, 5 i 6 i člana 10a ovog zakona primjenjivaće se od dana pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji.
Stupanje na snagu
Član 23
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore".